De Adviescommissie Restitutieverzoeken Cultuurgoederen en Tweede Wereldoorlog (hierna: de Restitutiecommissie) adviseert over verzoeken tot restitutie van cultuurgoederen, die onvrijwillig zijn verloren als gevolg van het naziregime. De Restitutiecommissie bestaat sinds haar oprichting in 2001 uit maximaal zeven leden. De Restitutiecommissie adviseert aan de hand van het beoordelingskader, dat is opgesteld in reactie op het advies van de Raad voor Cultuur en de commissie-Kohnstamm uit 2020.

Gezien de samenstelling van de commissie wordt op dit moment gezocht naar een voorzitter en naar een lid, die beiden beschikken over een wetenschappelijke juridische opleiding en een gezaghebbende reputatie als jurist.

Leden van de Restitutiecommissie beschikken over:

• kennis van de problematiek rond de restitutie van in de Tweede Wereldoorlog geroofde kunst;
• kennis van de geschiedenis van nazi-Duitsland en de Tweede Wereldoorlog;
• oog voor de politieke, bestuurlijke en maatschappelijke gevoeligheid (zowel nationaal als internationaal) van de problematiek;
• een gezaghebbende inbreng op het werkterrein van de Restitutiecommissie;
• een onafhankelijk oordeel en het vermogen om dit adequaat te verwoorden;
• vaardigheid in het Engels en het lezen van Duits;

en zijn gericht op werken in teamverband.

Aanvullend wordt van de voorzitter verwacht dat deze:

• Als boegbeeld van de commissie gezaghebbend, empathisch en communicatief vaardig is;
• Intern verbindend is;
• In staat is mondelinge behandelingen voor te zitten en bij voorkeur ervaring heeft met bemiddeling;
• Zorgt voor gedragen oordeelsvorming en besluitvorming van de commissie;
• Omgevingssensitief is, affiniteit heeft met openbaar bestuur en zo mogelijk ervaring met (andere) maatschappelijke (neven-)functies;
• om kan gaan met externe druk.

Organisatieomschrijving:

De Restitutiecommissie adviseert over verzoeken tot restitutie van cultuurgoederen, die onvrijwillig verloren zijn gegaan als gevolg van het naziregime. Cultuurgoederen waarvan de voormalige eigenaar als gevolg van het naziregime na roof, inbeslagname of (gedwongen) verkoop het bezit verloor, kunnen vandaag de dag in bezit zijn van de Nederlandse Staat (rijkscollectie), een provinciale of gemeentelijke overheidsinstelling, een stichting of een particulier. Een verzoek tot restitutie van dergelijke cultuurgoederen kan sinds 2001 aan de Restitutiecommissie worden voorgelegd voor onafhankelijk (bindend) advies. De leden van de Restitutiecommissie worden benoemd door de staatssecretaris van OCW. De Restitutiecommissie opereert echter onafhankelijk van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De Restitutiecommissie telt maximaal zeven leden. Bij de benoeming van commissieleden wordt er rekening mee gehouden dat de Restitutiecommissie beschikt over historische, kunsthistorische, algemeen maatschappelijke en juridische kennis en vaardigheden.

De leden van de Restitutiecommissie vergaderen doorgaans één keer per maand. Gemiddeld vergt het werk voor de voorzitter een à twee dagen per week en voor het lid ongeveer een halve à een dag per week. Het voorzitterschap vergt voorts een flexibele tijdsindeling (ook op ongeregelde tijden). Het onderzoek en de feitenrapporten worden voorbereid en geschreven door onderzoekers. De adviezen worden geschreven door de secretaris van de Restitutiecommissie, in samenspraak met de commissie.

De Restitutiecommissie heeft twee taken. Enerzijds adviseert de Restitutiecommissie de staatssecretaris van OCW op diens verzoek over individuele verzoeken tot restitutie van cultuurgoederen die in het bezit van de Staat zijn. Anderzijds geeft de Restitutiecommissie bindend adviezen over verzoeken tot restitutie van cultuurgoederen uit provinciale, gemeentelijke of andere collecties. In de advisering zijn de Jodenvervolging, het daarmee samenhangende onvrijwillig bezitsverlies van cultuurgoederen en de omgang hiermee na de Tweede Wereldoorlog belangrijke aspecten.

Het Nederlandse restitutiebeleid is in 2020 geëvalueerd door de Raad voor Cultuur en een commissie onder voorzitterschap van de heer Jacob Kohnstamm [zie hier]. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft in reactie hierop het beoordelingskader voor restitutieverzoeken aangepast en neergelegd in het instellingsbesluit van de Restitutiecommissie [zie hier]. Dit nieuwe beoordelingskader wordt gebruikt door de Restitutiecommissie bij de behandeling van restitutieverzoeken. In de reactie van de minister is ook aandacht gevraagd voor de werkwijze van de Restitutiecommissie. Goed contact met verzoekers, met oog voor het leed als gevolg van de Tweede Wereldoorlog, is van belang.

Overige bijzonderheden:

• Leden van de Restitutiecommissie mogen geen deel uitmaken van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap of werkzaam zijn onder de verantwoordelijkheid van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
• Leden van de Restitutiecommissie mogen geen functioneel of persoonlijk belang hebben bij het werk van de Restitutiecommissie.
• De selectieprocedure wordt uitgevoerd door een onafhankelijke Benoemingsadviescommissie [zie hier] die de staatssecretaris van OCW adviseert over de invulling van de vacatures.
• Benoeming geschiedt door de staatssecretaris van OCW voor een periode van maximaal vier jaar. Herbenoeming is eenmaal mogelijk.
• De vergoeding voor de bekleding van deze positie wordt vastgesteld conform de Vergoedingenregeling Restitutiecommissie [zie hier]
• De gesprekken worden in principe ingepland op woensdag 31 mei 2023.

Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie wordt niet op prijs gesteld.

Inlichtingen zijn verkrijgbaar bij:
Jan van Kreveld, lid van de Restitutiecommissie
Telefoon: 070-3765992
E-mail: info@restitutiecommissie.nl

Voor vragen over de werkzaamheden binnen deze functie in relatie tot het Ministerie van OCW kunt u zich wenden tot:
Remko de Haan, afdelingshoofd bij de directie Erfgoed en Kunsten van het ministerie van OCW
E-mail: r.b.dehaan@minocw.nl

Uw interesse kunt u kenbaar maken door uw cv, voorzien van een korte toelichting, uiterlijk 17 mei te zenden aan:
Eva Harmsen, secretaris van de benoemingsadviescommissie
E-mail: e.j.harmsen@minocw.nl