DEN HAAG, 24 mei 2019 – De Restitutiecommissie heeft de minister van OCW geadviseerd twee schilderijen uit de NK-collectie terug te geven aan de erfgenamen van de oorspronkelijke joodse eigenaar Jacob Lierens. De minister heeft dit advies overgenomen.
De Nederlands Kunstbezit-collectie (NK-collectie) omvat gerecupereerde kunstwerken die na de Tweede Wereldoorlog door de Nederlandse Staat in beheer zijn genomen met de uitdrukkelijke opdracht deze – zo mogelijk – terug te geven aan de rechthebbenden of hun erfgenamen.
In 2017 hebben erfgenamen van Jacob Lierens de minister van OCW gevraagd om restitutie van twee schilderijen uit de NK-collectie: Het schilderij Elegant gezelschap in een Hollandse renaissancezaal van Dirck Franchoisz Hals en Dirck van Delen (in bruikleen bij het Frans Hals Museum te Haarlem) en het schilderij Pronkstilleven van Jan Davidsz. de Heem (in bruikleen bij het Centraal Museum, Utrecht). De minister heeft de Restitutiecommissie verzocht om haar te adviseren over dit verzoek.
Op basis van in deze zaak verrichte onderzoek is de Restitutiecommissie tot de conclusie gekomen dat beide schilderijen eigendom waren van Jacob Lierens en door hem ter veiling zijn aangeboden in oktober 1941. De verkoop van kunstwerken door een joodse particulier ten tijde van de Duitse bezetting wordt beschouwd als een gedwongen verkoop, tenzij nadrukkelijk anders blijkt. Van dit laatste is aan de commissie in deze zaak niet gebleken.
Op grond van het vigerende Rijksbeleid, heeft de commissie over dit restitutieverzoek geadviseerd naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid. Dit biedt de mogelijkheid om alle relevante belangen te betrekken bij het advies. Wanneer het, zoals in dit advies, echter gaat om schilderijen uit de NK-collectie is het redelijk en billijk om geen verdere belangenafweging toe te passen.
De commissie heeft de minister op grond van de aangetoonde eigendomsrechten en de onvrijwillige verkoop geadviseerd beide schilderijen te restitueren aan de nazaten van Lierens.
Over de Restitutiecommissie
De Adviescommissie Restitutieverzoeken Cultuurgoederen en Tweede Wereldoorlog adviseert over claims op tijdens de naziperiode verloren cultuurgoederen, zogeheten roofkunst. Sinds haar start in 2002 heeft de Restitutiecommissie 158 adviezen uitgebracht en zijn 180 claims aan haar voorgelegd. De commissie staat onder voorzitterschap van Fred Hammerstein.
Relevant advies: Lierens
